Tussen 1948 en 1970 laat zakenman Johan Adolfs honderden Brabantse dorpen vastleggen op film. Van Aalst tot Zeeland is Brabants dorpsleven daardoor gefilmd, inclusief heel veel bewoners. In 1953 en 1959 krijgt ook Loon op Zand een eigen film.
Het had maar weinig gescheeld of Loon op Zand had de primeur gehad in Brabant met een eigen dorpsfilm in 1949. Verderop in dit artikel lees je waarom het anders liep en de plaats pas enkele jaren later een eigen film kreeg.
Je kunt de dorpsfilms van Loon op Zand hieronder bekijken. Herken jij nog gebouwen of mensen die je ziet? Of zie je misschien jezelf wel terug? Laat het ons weten in de reacties.
Het maken van dit soort dorpsfilms in zoveel mogelijk dorpen en kleine steden was een initiatief van de Nederlandse Federatie van Harmonie- en Fanfaregezelschappen, een neutrale organisatie. In het sterk verzuilde Nederland was de Katholieke Federatie hier niet van gediend. In Loon op Zand gingen geplande opnames in de zomer van 1949 om die reden niet door. Waren ze wel doorgegaan, dan had Loon op Zand de primeur gehad met de eerste Brabantse dorpsfilm. Het liep anders.
Sophia's Vereeniging
De film zou namelijk gemaakt worden op initiatief van de Koninklijke Harmonie 'Sophia's Vereeniging'. Deze harmonie was aangesloten bij de neutrale Nederlandse Federatie, terwijl 'Concordia', de andere muziekvereniging in Loon op Zand, onder de Rooms-Katholieke Federatie viel. 'Concordia' weigerde mee te werken aan de film. Er werden anonieme pamfletten in het dorp verspreid waarin deelname aan de filmopnames werd afgeraden, en de Katholieke geestelijkheid in de plaats werd gevraagd zich uit te spreken tegen de filmactie.
De Koninklijke Harmonie zegde de filmopnames daarop op het laatste moment af en Loon op Zand kreeg in 1949 geen dorpsfilm. Wel zijn er geluidsopnames gemaakt, aangezien de opnameploeg al gereserveerd was en toch naar de Brabantse plaats afreisde. Adolfs overtuigde de Rooms-Katholieke Federatie begin jaren 50 alsnog van de doelstellingen van de Filmactie, waarna ook deze zich aansloot. De weg was daarmee vrij voor het maken van dorpsfilms in het overwegend Katholieke Brabant.
Bron: Eddy Appels, Heel Nederland op Film - De dorpsfilms van J.W.L. Adolfs (Amsterdam, 2003)
Weet jij meer over deze geschiedenis? Of weet jij waar de geluidsopnames uit 1949 te vinden zijn? Alle informatie is welkom in de reacties. We horen graag van je!
Filmstill uit Dorpsfilm Loon op Zand 1959 deel 2
Beeld: J. Adolfs? / Liedertafel "Echo der Duinen", collectie BHIC nr. ECHODD-02
De dorpsfilms van Loon op Zand bekijk je, inclusief filmbeschrijving, ook in de filmbank van BrabantinBeelden via de volgende links: Dorpsfilm Loon op Zand 1953 en Loon op Zand 1959.
Meer dorpsfilms en achtergrondinformatie vind je in het verhaal Brabantse dorpsfilms op de kaart.
